 |
Logowanie |
|
|
|
Internetowe sklepy / sprzedawcy |
|
W tym dziale będziemy proszę zamieszczać uwagi i opinie dotyczące internetowych sklepów oraz sprzedawców - allegro, ebay i inne
|
|
|
|
Artykuły > Warunki w akwarium > Oddychanie ryb |
Oddychanie ryb 
Każdy organizm (wyłączając bakterie beztlenowe) potrzebuje do życia tlenu, który pozyskuje w procesie oddychania. Oddychanie to wymiana gazowa polegająca na pobieraniu tlenu do organizmu (wdech) oraz usuwaniu szkodliwego dwutlenku węgla (wydech).
Wszystkie organizmy pobierają tlen z otaczającego je środowiska, zwierzęta lądowe oddychają powietrzem, w którym jest 300g czystego tlenu ma metr sześcienny.
W jednym metrze sześciennym wody jest tylko 20 g tlenu w związku z tym stworzenia wodne musiały wykształcić znacznie wydajniejszy od płuc narząd oddechowy.
Skrzela.
Wydawać by się mogło, że skoro skrzela są znacznie wydajniejsze od płuc to ryby powinny bez problemu oddychać po wyjęciu z wody. Dzieje się jednak inaczej za względu na specyficzną budowę skrzeli.
Ryby po obu stronach głowy mają po cztery łuki skrzelowe (kostne lub chrzęstne), na których brzegach są silnie ukrwione naczyniami włoskowatymi lancetowate listki skrzelowe. Dla zwiększenia powierzchni biorącej udział w wymianie gazowej na powierzchni listków wytworzyły się blaszki skrzelowe, w postaci cienkich fałdów. Listki skrzelowe ułożone są na łuku skrzelowym w dwóch rzędach ( jak w grzebieniu sferycznym:)), a ich mocno czerwone zabarwienie świadczy o olbrzymiej liczbie cienkich naczyń krwionośnych służących do wymiany gazowej.
Podczas oddychania woda obmywa delikatne blaszki skrzelowe umożliwiając wymianę gazową. Po wyjęciu ryby z wody blaszki skrzelowe zlepiają się za sobą i wysychają, przez co drastycznie zmniejsza się ilość drożnych naczyń krwionośnych dostarczających tlen. Dlatego ryby znacznie szybciej duszą się na powietrzu niż w ubogiej w tlen wodzie.
Oddychanie skrzelowe.
Istnieją dwa sposoby dostarczania tlenu do skrzeli. Przedstawicielka ryb kostnoszkieletowych makrela, pływa z otwartym pyskiem i pokrywami skrzelowymi. W ten sposób woda ciągle obmywa listki skrzelowe umożliwiając wymianę gazową. Metoda ta jest mało efektywna, ponieważ ryba oddychając musi pozostawać w ciągłym ruchu a to z kolei powoduje zwiększone zapotrzebowanie na tlen.
Drugi sposób oddychania można podzielić na trzy fazy. W pierwszej fazie oddychania ryba otwiera otwór gębowy i płaty skrzelowe zasysając wodę. Po zamknięciu jamy gębowej woda przepychana jest przez szpary pomiędzy łukami skrzelowymi i opływa blaszki skrzelowe oddając tlen. W ostatniej fazie otwierane są pokrywy skrzelowe dając ujście wodzie z dwutlenkiem węgla.
Labiryntowce.
Istnieją gatunki ryb żyjące w ubogich w tlen wodach. Z pozoru nieprzyjazne środowiska mają niezaprzeczalną zaletę; są stosunkowo bogate w pokarm, co przy niewielkiej konkurencji pokarmowej ze strony innych gatunków uzasadnia przystosowanie się do nich.
Ryby labiryntowe (łaźcowate) mogą pobierać tlen dodatkowo z atmosfery dzięki narządowi zwanemu labiryntem. Labirynt jest skomplikowanym układem wypustek kostnych pierwszego łuku skrzelowego pokrytych bardzo cienkim, ale silnie ukrwionym nabłonkiem. Labirynt zaopatrywany jest w krew z pierwszej i drugiej arterii skrzelowej. Kiedy krew zostanie wzbogacona w tlen z atmosfery wraca do krwioobiegu skrzelowego. Oddychanie skrzelowe u tych gatunków ryb jest mniej wydajne, więc jeśli uniemożliwimy rybom labiryntowym pobierania tlenu z powietrza uduszą się i utoną. Przeprowadzono doświadczenia z młodymi labiryntowcami okazało się, że można je nauczyć do oddychania tylko skrzelami.
Wiąże się to jednak ze zwiększoną intensywnością oddychania a zatem z ogromnym wysiłkiem i osłabieniem.
Inne sposoby oddychania
Oprócz labiryntowców również inne ryby wykształciły osobliwe sposoby pobierania tlenu z atmosfery. Niektóre smukleniowate pobierają tlen przez specjalną "gąbkowatą" strukturę błony pęcherza pławnego, jednak nie mogą oddychać wyłącznie tą metodą, na przykład karpie są w stanie pobierać tlen poprzez pęcherz pławny tylko przez 4 minuty a muławka 24godziny.
Inne gatunki przystosowały silnie rozgałęzione wyrostki skrzelowe. Sum indyjski z rodziny heteropneustidae oddycha dodatkowo poprzez worki skrzelowe umieszczone po obu stronach kręgosłupa, wężowate lub kuliste worki wychodzą z jamy skrzelowej sięgają nieraz aż do ogona.
Bardzo popularne w naszych akwariach kiryski i zbrojniki mogą pobierać tlen poprzez śluzówkę żołądka i odbytnicy, a u niektórych gatunków w oddychaniu bierze udział prawie połowa jelita!
U ryb dwudysznych obok częściowo zredukowanych skrzeli występuje przekształcony pęcherz pławny, który w okresie suszy pełni funkcję prymitywnych płuc.
Oprócz wymiany gazowej przez narządy wewnętrzne u ryb zachodzi również wymiana gazowa przez skórę. Tej metodzie sprzyja fakt, że skóra jest okryta cienkim oskórkiem. Udział tej metody oddychania w całkowitej wymianie gazowej sięga u większości ryb 10%, a u skoczka mułowego stanowi nawet 36%.
Nadmiar tlenu w wodzie.
Na grupie pl.rec.akwarium była swego czasu dyskusja na temat nadmiaru tlenu w wodzie. Według doświadczeń, które przytoczyła jedna z osób (Jackie, o ile pamiętam), że przy zbyt dużej ilości tlenu w wodzie na blaszkach skrzelowych może tworzyć się cienki film z powietrza, który uniemożliwia prawidłowe oddychanie.
Podsumowanie.
Proces oddychania w gęstym środowisku jak woda jest bardzo pracochłonny a ryby zużywają do niego od 30% do 50% swoich zasobów energetycznych, podczas gdy człowiek zużywa tylko 3% energii.
Dlatego hodując ryby w akwariach należy pamiętać o kilku sprawach:
Gdy zawartość tlenu w wodzie spadnie ryby muszą zwiększyć intensywność oddychania, wtedy oprócz niedotlenienia grozi im stres i wyczerpanie organizmu.
Duża ilość roślin w akwarium wzbogaca wodę w tlen w ciągu dnia, natomiast w akwariach skąpo obsadzonych roślinnością należy zadbać o napowietrzanie lub ruch powierzchni wody.
Zawartość tlenu w wodzie jest ściśle związana z temperaturą wody; im większa temperatura tym szybciej tlen się z niej ulatnia.
Przy hodowli labiryntowców należy zadbać o to, aby temperatura wody i powietrza na nią była zbliżona, gdyż duża różnica może spowodować niewydolność lub uszkodzenie labiryntu.
autor: PeZeT
|
komentarz[3] |  |
|
Strona główna