CIERNICZEK- Zapomniany kuzyn Ciernika
Gdybyśmy chcieli wymienić kilka gatunków ryb spośród ichtiofauny naszego kraju, które bezapelacyjnie nadają się do hodowli w akwariach, na pewno pomyślelibyśmy o różankach, słonecznicach czy ciernikach. Ten ostatni gatunek ma jednak zapomnianego już nieco „młodszego brata”, który czterdzieści lat temu święcił triumfy w ówczesnych domowych zbiornikach. Niezwykle ciekawy jak i dość łatwy do pozyskania bohater mojego artykułu to Cierniczek (Pungitius pungitius).Ta niewielka ryba sprawiła mi niegdyś wiele radości, kiedy odkrywałem jej siedliska w okolicach miasta Kielce, postanowiłem również przyjrzeć się jej pod kątem akwarystycznym, co z tego wyszło? Zapraszam do ciekawej lektury
powiększenie
powiększenie
Cierniczek
Jest to ryba z rodziny ciernikowatych, dorastająca zwykle do rozmiarów 40-60 mm, posiada spłaszczone wydłużone ciało, z charakterystyczną dla tej rodziny zwężoną nasadą ogona. Na grzbiecie widnieje zwykle 9 -10 ruchomych kolców, które to są pierwszą cechą, po której można odróżnić ten gatunek od jego kuzyna Ciernika (Gasterosterus aculeatus), który tych kolców posiada zwykle 3. Kolejną ciekawostką anatomiczną tej ryby jest to, że brak na jej ciele jest łusek, jedynie u nasady ogona usadowione jest 10 słabo rozwiniętych płytek kostnych. Cierniczek poza okresem godowym nie należy do porażających swym ubarwieniem ryb, boki ciała zwykle są oliwkowo-zielonkawe, widnieją na nim nieco nieregularne poprzeczne pasy, które tworzą coś w rodzaju mozaiki. Pysk tych ryb jest ostro zakończony, jako że gatunek ten jest drapieżnikiem wyposażony jest w szereg maleńkich zębów. Bardzo charakterystycznym dla tej rodziny ryb jest również sposób poruszania się w toni wodnej, każdy, kto miał okazje obserwować cierniki, cierniczki czy cierniki birmańskie, zwrócił uwagę na podobieństwo tychże sposobów pływania do takich gatunków jak Kolcobrzuchy cz Iglicznie. Zawisanie i szybkie ruchy płetwami piersiowymi sprawiają, że cierniczki w naszych akwariach prezentują się, co najmniej odmiennie, sprawiając wrażenie małych helikopterów krążących po zbiorniku. Cierniczki żyją stosunkowo krótko, bo ok. 2-3 lat.
powiększenie
powiększenie
Występowanie
Cierniczki rozmieszczone są wokółbiegunowo w chłodnej i umiarkowanej strefie klimatycznej półkuli północnej, w Polsce pospolite są w przybrzeżnych wodach Bałtyku oraz w środkowo północnych wodach śródlądowych naszego kraju. Jako ciekawostkę dodam, że odkryte przeze mnie stanowiska Cierniczków w woj. Świętokrzyskim stanowią najprawdopodobniej południową granice występowania tego gatunku.
powiększenie
powiększenie
Tryb Życia
Jako że rybami zimnowodnymi, które hoduje zajmuję się również poza akwarystycznie, postaram się opisać tryb życia jak i miejsca występowania cierniczków tak, aby każdy, kto zdecyduje się na te ciekawe ryby, mógł zapewnić im warunki najbardziej zbliżone do naturalnych? Cierniczki zamieszkują zwykle te najmniejsze cieki wodne, stosunkowo częściej spotykane były przeze mnie w wodach płynących niż stojących. Były to zazwyczaj małe zarośnięte strumyki bądź rowy melioracyjne, gdzie poza tymi rybami nie występowały żadne inne wodne gatunki kręgowców. Cierniczki obierały tam miejsca w pobliżu brzegu stając się praktycznie niewidoczne dla mnie, maskowały się na tle brązowego podłoża i opadłych liści. Nigdy nie widywałem ich w głównym nurcie lub na głębszych dołkach. Ryba ta jest typową rybą dzienną, w nocy ukrywa się między kamieniami bądź w opadłych na dno liściach. Ciężko jest mi stwierdzić czy gatunek ten jest stadny, ponieważ spotykałem niewielkie stadka, jak i pojedyncze rozproszone osobniki, obserwacja pokazała mi jednak, że Cierniczki bardziej stadnie przebywają w większych ciekach wodnych, te populacje żyjące w tych najmniejszych strumieniach nie wykazywały tych cech. Zapewne to, co różnicowało tak tryb życia tych ryb było zagrożenie, które w większych rzeczkach jest zazwyczaj większe, pojawiały się tam gatunki ryb, gadów czy ptaków, dla których cierniczek stawał się łatwym do zdobycia pokarmem. Ryby te wybierały zwykle niezbyt nasłonecznione miejsca, bardzo często spotykałem je w leśnych strumykach, gdzie ich środowisko zbliżone było wyglądem, do południowo amerykańskich czarnych wód i taki biotop starałem się odwzorować we własnym zbiorniku, pokrótce opisze jak to zrobiłem.
powiększenie
Akwarium dla Cierniczków
Tak jak pisałem wcześniej nie da się jednoznacznie sprecyzować środowiska, w którym żyją te ryby, także wszelkie sugestie i pomysły wykonane przeze mnie w moim akwarium były wynikiem obserwacji tych ryb w miejscu skąd potem zostały przeze mnie odłowione. Zbiornik, którego użyłem to 200paro litrowe szkło o wymiarach 100/50/50, choć z racji na niewielki rozmiary tych ryb, i stosunkowo małą agresje samców wobec siebie, (co odróżnia je również od Ciernika) można trzymać je już w 60 l akwariach. Jako filtracja posłużyła mi głowica mechaniczna Aquael, która spełniała role filtra mechanicznego jak i powodowała lekki prąd wody, który miał imitować warunki panujące w strumieniu. Filtracje biologiczną zapewniał JBL e 900, jak się pewnie domyśliliście grzałka była zbędna. Jako podłoże wykorzystałem piach o drobnej granulacji, który wymieszałem z piachem z docelowego miejsca odłowu, zabieg ten miał usprawnić proces dojrzewania zbiornika, jak i przenieść do niego mikroorganizmy żyjące w naturalnym środowisku Cierniczków. Woda, której użyłem do zalania akwarium za pierwszym razem pochodziła również w 1/2 z leśnego strumyka, który miał zbliżoną twardość jak i ph do mojej kranówki, z racji wapiennych gór, po których spływał. Późniejsze podmiany wykonywane były już odstaną wodą z kranu. Ryba ta jest bardzo tolerancyjna, co do ph jak i twardości wody, większym problemem są jednak produkty przemiany materii, dlatego dość dobra filtracja biologiczna powinna być podstawą takiego zbiornika. Dekoracje użyte przeze mnie również pochodziły z naturalnego miejsca odłowu, były to wyłowione gałęzie, korzenie i kamienie, które oczyściłem i namoczyłem w wodzie z odkażaczem akwarystycznym. Jako że zbiornik miał imitować środowisko naturalne, nie mogło być w żadnych roślin oprócz glonów i krasnorostów, co spowodowało to, że długo zastanawiałem się nad oświetleniem. Z powodu półmroku, jaki panował w lesie, nie mogło to być oświetlenie jarzeniowe, po długich namysłach zamontowałem dość wysoko nad akwarium żarówkę, 25 W, co sprawiło, że klimat przenikających i odbijających się na podłożu promieni słonecznych został odwzorowany. Po ok. 3 tygodniach dojrzewania, wybrałem się ze znajomymi z Krakowa po ryby nad strumyk Sufraganiec gdzie złapaliśmy 11 szt. Cierniczków, aklimatyzacja i kwarantanna przebiegła sprawnie a niedługim czasie w akwarium pływało jedenastu nowych mieszkańców. Podsumowując, niewielkie akwaria z dobrą filtracją, sporą ilością kryjówek nadają się świetnie do hodowli Cierniczków. Z własnego doświadczenia zalecam trzymanie tych ryb w zbiornikach monogatunkowych, z racji na płochliwość i możliwość nieradzenia sobie w konkurencji pokarmowej Cierniczków. Temperatura nie powinna przekraczać 22 stopni a najlepszy przedział plasowałby się między 16-19 stopniami C. Gatunek ten nie wymaga zimowania.
powiększenie
powiększenie
Pokarm
Cierniczki w naturze żywią się drobnymi bezkręgowcami, wylęgiem i ikrą ryb. Polują zwykle zawisając w toni wodnej, aby po chwili szybkim skokiem złapać ofiarę przepływającą obok. W akwarium sprawdzają się świetnie wszelkie pokarmy żywe takie jak ochotka, wodzień czy dafnia. Z własnych doświadczeń nie polecam pokarmów sztucznych, których Cierniczki zwyczajnie nie jedzą.
powiększenie
Rozmnażanie
Dopiero podczas okresu godowego możemy ujrzeć prawdziwe piękno tych ryb, samce stają się praktycznie jednolicie czarne, natomiast ich płetwy brzuszne nabierają pomarańczowej barwy. Wtedy tylko możemy rozpoznać u nich dymorfizm płciowy. Tarło poprzedza taniec godowy, w którym samiec zwabia samice do zbudowanego wcześniej przez siebie „gniazda”, po złożeniu ikry samica jest przepędzana a samiec opiekuje się ikrą zwykle do wylęgu, choć zaobserwowałem również późniejsze zainteresowanie samca narybkiem. Małe rosną stosunkowo szybko i można karmić je wylęgiem artemii, samice po tarle należy bezzwłocznie przełowić, gdyż samiec broniąc młodych może nawet ją zabić.
powiększenie
Jak widać polska ichtiofauna ma kilka iście „akwariowych” gatunków ryb, Ten tekst pokazuje, że pośród wędkarskich cz kulinarnych ryb w naszym kraju znajdziemy również gatunki, które z powodzeniem nawet początkujący może hodować w swoich domowych zbiornikach, wydaje mi się, że cierniczek, jako ryba został już w Polsce całkowicie zapomniany, dlatego mam wielką nadzieje, że mój trud włożony w przygotowanie tego zbiornika jak i artykułu nie pójdzie na marne i w jakiś sposób przypomni o tej niewielkiej, ale jakże ciekawej rybie. My polscy akwaryści powinniśmy pielęgnować wiedze o rodzimych drobnych gatunkach ryb, kto wie może kiedyś tak jak gupiki i złote rybki podbiją świat i staną się naszym akwarystycznym towarem eksportowym…
-Asagoth-
|
Menu podręczne
Strona główna
